OPROER DER SCHUTTERS VROUWEN

In de Enkhuizer Courant van zaterdag 23 maart 1932 staat een stuk van D. Brouwer in de rubriek "Honderd jaar geleden". Daaruit komt het volgende verhaal:

In 1831 was een plaatselijke belasting op de huurwaarde ingesteld, om de middelen te vinden voor de kosten van onderhoud der gezinnen van de schutters en vrijwilligers, die dienst deden in het leger, dat in 1830 was geformeerd voor den strijd tegen de Belgen. Aanvankelijk had men getracht hierin door vrijwillige bijdragen van de thuis gebleven burgers te voorzien, maar toen de opbrengst daarvan niet voldoende bleek, had het stadsbestuur zijn toevlucht genomen tot een gedwongen heffing in den vorm van een belasting op de huurwaarde. Maar ook deze heffing leverde in de praktijk heel wat moeilijkheden op, mede in verband met den algemeen gedrukten maatschappelijken toestand. Dit blijkt uit de beraadslagingen in de Raadsvergadering van 13 Febr. 1832, waarin deze aangelegenheid aan de orde was gesteld, en waarvan de notulen vermelden:
"........ in overweging genomen zijnde, dat veele agterlijk blijven de maandelijksche opbrengst dezer belasting te voldoen; - in aanschouw nemende, dat nogthans de moeders en vrouwen der uitgetrokken schutters en vrijwilligers uit dit fonds behoren te worden betaald; - eindelijk gelet, dat stads geldmiddelen, afgescheiden van dat fonds al zeer bekrompen zijn om de dagelijksche huishouding gaande te houden, zonder nog regard to slaan op het niet voldoen der Tractementen over het laatste halfjaar 1831, zoomede het oponthoud der verschenen stadsinteressen over het laatstgemelde jaar 1831, - is goedgevonden en verstaan om, (hoe ongaarne men ook tot een dergelijke stap mogt overgaan) de wekelijksche uitdeeling aan de huisgezinnen der uitgetrokken manschappen te verminderen, en wel in dier voege, dat dezulke, die het genot hebben gehad van eene weeklijksche toelage van f 2.60 provisioneel te stellen op f 2.-, voorts om de toelage voor ieder kind, waarvoor tot op heden word afgegeven 50 cents, zulks te reduceeren op 30 c. per week; zullende van deze dispositie aan de Commissie met de weeklijksche uitdeeling belast, officieele kennis worden gegeven. "
Het laat zich begrijpen, dat het bericht van dit besluit groote consternatie wekte in de kringen van belanghebbenden; de vrouwen liepen te hoop, en er moet, zooals hieronder nader zal blijken, een stormachtig onderhoud op het Raadhuis hebben plaatsgehad. Daarvan getuigen de notulen der Raadsvergadering van 2 April 1832, aanvangende met de mededeling:
"De Heer Burgemeester brengt officieel ter kennis van de vergadering de onaangename ontmoeting, die Heeren Burgermeester en Wethouders onlangs hebben gehad bij de oproeping van de vrouwen en moeders der uitgetrokken Schutters en Vrijwilligers met henlieden bij gelegenheid, dat men deselve in hunne weeklijksche toelage eenigzints wilde verminderen, uit hoofde het fonds voorhanden, niet toereikend was, om dezelfde som 's weeklijks te blijven uitkeeren ".
Of zij gezwicht zijn voor den aandrang, op hen uitgeoefend, en voor het tumult, en dus toegegeven hebben, om de uitkeering te blijven bestendigen, zooals we uit niet-officieele bron kunnen vernemen, staat er niet bij vermeld. Op de aangehaalde zinsneede volgt eenvoudig:
" zijde na het wisselen van veele consideratiën en na lectuur te hebben genomen van de publicatie tot aanwerving van vrijwilligers in date 15 Oct. 1830 door H.H. Burg. en Weth. gedaan, Hun Ed. Achtb. voor de gegeven ouvertures bedankt, en is besloten zulks aan te nemen voor notificatie ".
We zouden van hetgeen er bij de "onaangename ontmoeting" had plaats gehad, verder geheel onkundig zijn gebleven, ware het niet, dat een Enkhuizer poëet, H. Bevoort, die gedurende een halve eeuw bij iedere belangrijke gebeurtenis in stad en land, geïnspireerd werd tot het maken van een vers, ons in rijm het een en ander had verteld wat ik hier laat volgen: